image_pdfimage_print

Κατά την περίοδο της πιο πρόσφατης, σε παγκόσµια κλίµακα, µέγιστης επέκτασης των παγετώνων (περίπου 22.000-18.000 χρόνια πριν), οι κορυφές (> 2.500 µ.) και τα καρστικά υψίπεδα της οροσειράς της Δυτικής Πίνδου καλύπτονταν ολοχρονίς από στρώµατα πάγου. Οι συνθήκες αυτές ευνοούσαν τη διάβρωση του υποστρώµατος από ασβεστόλιθο και φλύσχη και διοχέτευαν µεγάλες ποσότητες νερού στο υδρολογικό σύστηµα του Βίκου-Βοϊδοµάτη-Αώου. Οι φυσικοί πόροι ήταν τότε περιορισµένοι, όπως και η ανθρώπινη δραστηριότητα.

Μόνο όταν το κλίµα πήρε τροχιά βελτίωσης (17.500 χρόνια πριν), προκαλώντας την τήξη του πάγου και την εξάπλωση του δάσους και των άγριων ορεσίβιων ζώων, οι παλαιολιθικοί τοξότες επέλεξαν να αξιοποιήσουν συστηµατικά το νέο αυτό οικολογικό ενδιαίτηµα. Για τις επόµενες επτά χιλιετίες, οικογένειες ή και οµάδες σε ειδική αποστολή, χρησιµοποιούσαν κάθε άνοιξη και καλοκαίρι ως προσωρινά καταλύµατα ρηχές εσοχές – καθρέφτες τεκτονικών ρηγµάτων – στα βραχώδη πλευρικά τοιχώµατα του φαραγγιού, όπως το Κλειδί, τη Μποΐλα και τον Μεγαλάκκο. Εκεί άναβαν φωτιές για ζεστασιά, µαγείρεµα, συντροφιά και προστασία από σαρκοφάγα, όπως αρκούδες, λύκους, αλεπούδες και λύγκες, ενώ προγραµµάτιζαν τις εξορµήσεις στις απόκρηµνες πλαγιές για το κυνήγι ευκίνητων άγριων αιγάγρων. Το αγριόγιδο µάλιστα ήταν ζηλευτό θήραµα ειδικά για το µαλακό δέρµα του.

Ακόµη, ψάρευαν στο ποτάµι και έβαζαν παγίδες σε κάστορες, λαγούς και άλλα µικρά θηλαστικά. Διαθέτοντας υψηλή τεχνολογική εξειδίκευση, οι παλαιολιθικοί τεχνίτες περισυνέλεγαν από την ακροποταµιά κροκάλες ενός σκληρού πετρώµατος, του πυριτόλιθου, ή χρησιµοποιούσαν κόκαλα ζώων για να κατασκευάσουν όπλα και εργαλεία, όπως αιχµές για τα βέλη του τόξου, µαχαίρια, ξέστρα, τρυπάνια, βελόνες.

Ακόµη, µε κατεργασµένες χάντρες από κοχύλια του γλυκού νερού και δόντια χορτοφάγων θηλαστικών και µε κόκκινη φυσική ώχρα διακοσµούσαν ενδύµατα αλλά και το σώµα τους.

Καθώς το δάσος πύκνωνε, καλύπτοντας πριν από 9.000 χρόνια ακόµη και περιοχές σε µεγάλο υψόµετρο, το περιβάλλον του φαραγγιού έγινε λιγότερο ελκυστικό και αποδοτικό. Οι διερχόµενοι κυνηγοί προσπορίζονταν πλέον κρέας, λίπος, µεδούλι, κέρατα και δέρµατα ελαφιών, από τα κοπάδια που διέσχιζαν το ποτάµι στην ανοιχτή πεδιάδα της Κόνιτσας, και αναζητούσαν, ακολουθώντας µονοπάτια µέσα σε χαράδρες, νέους κυνηγότοπους πέρα από το βουνό.

Προτείνουµε στους επισκέπτες της περιοχής να ακολουθήσουν την παραποτάµια θεµατική διαδροµή στην κοιλάδα του Βοϊδοµάτη µε σηµάνσεις πληροφόρησης για τις παλαιολιθικές κοινωνίες και τo πλειστοκαινικό οικολογικό περικείµενο.