Γεωμορφή ταχείας κατακόρυφης διάβρωσης στη βόρεια πλευρά της Τύμφης. Η μεγάλη λεκάνη απορροής του Αώου που αναπτύσσεται στα ανατολικά στην περιοχή της Βαλια Κάλντα (ζεστή κοιλάδα) και Μετσόβου πάνω σε φλυσχικά και οφιολιθικά πετρώματα, συγκλίνει στο στενό φαράγγι που σχηματίζεται στους ασβεστόλίθους της Τύμφης. Ακολουθώντας μια διαδρομή 10 χιλιομέτρων ανάμεσα στην Τραπεζίτσα και την Γκαμήλα απλώνεται στον κάμπο της Κόνιτσας και στη συνέχεια μαζί με τον Βοϊδομάτη καταλήγουν μέσω της Αλβανίας στο Ιόνιο Πέλαγος. Ο Αώος είναι το μοναδικό ελληνικό ποτάμι που εξέρχεται από τη χώρα. Η διαδρομή του φαραγγιού του Αώου καθορίστηκε από τη γεωμετρία των στρώσεων των ασβεστολίθων και τον προσανατολισμό των ρηγμάτων. Μεγάλα κανονικά ρήγματα με διεύθυνση ΒΔ – ΝΑ ταυτίζονται με τη διεύθυνση του φαραγγιού. Στα κατακόρυφα πρανή αποκαλύπτεται η στρωματογραφία των γεωλογικών σχηματισμών

Στον δρόμο από Καπέσοβο προς Τσεπέλοβο συναντάμε τη διασταύρωση προς Ι.Μ. Ρογκοβού. Από το μοναστήρι λίγα μέτρα πεζοπορίας μας οδηγούν σε ένα ξέφωτο με εντυπωσιακή πανοραμική θέα του φαραγγιού. Εκτός από την αισθητική διάσταση, διακρίνονται τα αποτελέσματα των φυσικών διεργασιών που διαμόρφωσαν το χώρο. Το φαράγγι στο μικρό Βικάκι είναι μικρογραφία του φαραγγιού του Βίκου  η οποία αναπτύχθηκε  από την ταχύτατη κατακόρυφη ποτάμια διάβρωση πάνω στα  ίχνη ρηγμάτων με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔκή.

Θέση εξαιρετική για την θέαση του φαραγγιού, ιδιαίτερα προς τα δυτικά και βόρεια. Ο χώρος προσεγγίζεται από το χωριό Βραδέτο από το οποίο απέχει 2 χιλιόμετρα.

Η θέση παρατήρησης στο πέτρινο αλώνι που διαμορφώθηκε από την τοπική αυτοδιοίκηση στο μέσον του φαραγγιού, προκαλεί δέος για τις απότομες ορθοπλαγιές που αναπτύσσονται εκατέρωθεν του ποταμού. Θέση απ’ όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε τις στρωματογραφικές εναλλαγές των ασβεστόλιθων, τις πηγές Γκαστρωμένης, το φαράγγι από τη δυτική πλευρά του και τους πύργους της Αστράκας.

Στην τοποθεσία  Οξυά 2,8 χιλιόμετρα βόρεια από το Μονοδέντρι υπάρχει μια από τις καλύτερες πανοραμικές θέσεις θέασης του μεγαλειώδους φαραγγιού του Βίκου. Κατακόρυφα ασβεστολιθικά πρανή ορθώνονται μπροστά μας και μας αποκαλύπτουν τη στρωματογραφία των ασβεστόλιθων.

Όλος ο χώρος ανάπτυξης του φαραγγιού είναι ένα σύνολο γεωτόπων καθένας από τους οποίους είναι αντιπροσωπευτικός των επιμέρους γεωλογικών διεργασιών. Πανοραμική άποψη της στρωματογραφικής αλληλουχίας των ασβεστολίθων της Ιόνιας Ζώνης, δομές ποτάμιας διάβρωσης, αποκάλυψη καρστικών αγωγών και εκδήλωση σημαντικών πηγών, ποτάμιες αναβαθμίδες, βραχοσκεπές, ρήγματα, πτυχές, είναι κάποια από τα ενδιαφέροντα στοιχεία που καθορίζουν το γεωλογικό πλαίσιο της περιοχής. Στο ανώτερο Πλειστόκαινο η υποχώρηση των παγετώνων απελευθέρωσε μεγάλες ποσότητες νερού οι οποίες διάβρωσαν ταχύτατα τους ασβεστολιθικούς σχηματισμούς και δημιουργήθηκε το εντυπωσιακό φαράγγι. Τα στρώματα είναι υποοριζόντια και αποκαλύπτεται σε φυσική κλίμακα η στρωματογραφική αλληλουχία της Ιόνιας ζώνης από το Ανώτερο Ιουρασικό μέχρι το Κατώτερο Μειόκαινο. Στη βάση του Φαραγγιού υπάρχουν οι δολομιτικοί ασβεστόλιθοι της Βίγλας ηλικίας 160εκ χρόνων, στην κορυφή ασβεστόλιθοι Ηωκαίνου ηλικίας 40 εκ. χρόνων.

Το μεγαλειώδες τοπίο είναι παγκόσμιας φήμης και προορισμός χιλιάδων επισκεπτών. Η επαφή με το χώρο γίνεται είτε διασχίζοντας το φαράγγι με πεζοπορική διαδρομή είτε από πανοραμικές θέσεις, κατάλληλα διαμορφωμένες.

Το σπήλαιο Κλειδί βρίσκεται στο ενδιάμεσο της διαδρομής στη βορινή πλευρά του κάτω ρου του Βοϊδομάτη και στο τμήμα από γέφυρα Κλειδωνιάς μέχρι γέφυρα Παπίγκου, Αποτελεί σημαντικό χώρο για την παλαιολιθική αρχαιολογία και την παλαιογεωγραφία της Ηπείρου. Χώρος κατοίκησης από τον άνθρωπο στην ανώτερη παλαιολιθική περίοδο.

Αποτελεί σημαντικό χώρο για την παλαιολιθική αρχαιολογία και την παλαιογεωγραφία της Ηπείρου. Χώρος κατοίκησης από τον άνθρωπο στο τέλος της Ύστερης Ανώτερης παλαιολιθικής. Η θέση σταδιακά μεταβλήθηκε από ένα σταθμό περιστασιακής διέλευσης, πριν από 14.000-12.000 χρόνια, σε χώρο  εντατικής δραστηριότητας. Η βραχοσκεπή Μποϊλα βρίσκεται στην έξοδο του φαραγγιού του  Βοϊδομάτη προς τον πεδινό τμήμα και λίγα μέτρα από τη παλιά πέτρινη τοξωτή γέφυρα της  Κλειδωνιάς. Η δημιουργία της οφείλεται στη διάβρωση από τον ποταμό Βοϊδομάτη των ασβεστόλιθων του Ανώτερου Κρητιδικού, η οποία ευνοήθηκε από τις κατακόρυφες διακλάσεις και τα ρήγματα. Στη βάση της βραχοσκεπής υπάρχουν κροκάλες ασβεστολιθικές, άμμοι και χαλίκια, υλικά ποτάμιας αναβαθμίδας τα οποία φανερώνουν την παλαιότερη θέση της κοίτης του ποταμού

Στη θέση Μπουραζάνη ο Αώος διασχίζει σήμερα υλικά ποτάμιας αναβαθμίδας την οποία είχε δημιουργήσει παλαιότερα. Οι αποθέσεις της ποτάμιας αναβαθμίδας αποτελούνται από συνεκτικά ασβεστολιθικά κροκαλοπαγή (φωτ. 6.7). Σε ύψος 30 – 50 μέτρα πάνω από τη σημερινή κοίτη του ποταμού υπάρχει άλλη παλαιότερη αναβαθμίδα δημιουργώντας αντίστοιχη επίπεδη επιφάνεια. Και οι δύο αναβαθμίδες αποτελούν μέρος από σύνολο αναβαθμίδων που παρατηρούνται στην λεκάνη της Κόνιτσας οι οποίες είναι αποτέλεσμα των κατακόρυφων μεταβολών της κοίτης του Αώου και του Βοϊδομάτη κατά το Πλειόκαινο και Πλειστόκαινο.

Από τις παλαιότερες είναι η αναβαθμίδα του ποταμού Βοϊδομάτη σε υψόμετρο 50 μέτρα περίπου πάνω από την σημερινή κοίτη στην περιοχή των Κήπων (στη διασταύρωση προς Τσεπέλοβο και Κήπους).