Ιστορικό
Το Γεωπάρκο Βίκου- Αώου ιδρύθηκε το 2010. Η πρωτοβουλία δημιουργίας μιας αναγνωρισμένης για τη γεωλογική και γεωμορφολογική αξίας της – και όχι μόνο- περιοχής ανήκει αρχικά στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), το οποίο από το 2005 άρχισε να προετοιμάζει τις συνθήκες για τη δημιουργία του.
Όλο αυτό το διάστημα η «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΗΠΕΙΡΟΥ Α.Ε.- Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ (ΗΠΕΙΡΟΣ Α.Ε.)» στάθηκε αρωγός της όλης προσπάθειας και προσέφερε τη βοήθεια της σε όλα τα στάδια ολοκλήρωσης της μελέτης και πολύ περισσότερο στο τελικό στάδιο που αφορούσε τη δημιουργία και κατάθεση φακέλου υποψηφιότητας προς ένταξη στο Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο δίκτυο γεωπάρκων που τότε βρίσκονταν υπό την αιγίδα της UNESCO.
Το έργο εκτελέστηκε στα πλαίσια του Γ΄ Κοινοτικού πλαισίου στήριξης (2000–2006) και εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «ανταγωνιστικότητα» (Ε.Π.Α.Ν.) στη δράση 7.3.1. Αρχικά το πρόγραμμα περιελάμβανε την καταγραφή των επιμέρους γεωτόπων και στη συνέχεια τη δημιουργία της Τράπεζας Γεωτόπων.. Με την εφαρμογή μιας σειράς κριτηρίων επιλέχτηκαν σύνολα ή δίκτυα γεωτόπων που πληρούν κατ’ αρχήν τις προδιαγραφές για να χαρακτηριστεί μια περιοχή ως γεωπάρκα. Η περιοχή του Βίκου – Αώου, είχε όλες τις απαιτούμενες προϋποθέσεις για το χαρακτηρισμό της ως γεωπάρκο.
Η ευρύτερη περιοχή με επίκεντρο τον Εθνικό Δρυμό Βίκου – Αώου, περιέχει ένα αντιπροσωπευτικό σύνολο γεωτόπων με σημαντική ποικιλότητα. Συνδυάζει γεωμορφολογικά, υδρογεωλογικά, στρωματογραφικά, τεκτονικά, ιζηματολογικά και προϊστορικά στοιχεία με δυνατότητες άμεσης παρατήρησης και κατανόησης των γεωλογικών διεργασιών.
Στη συνέχεια ο πλήρης φάκελος που συντάχθηκε κατατέθηκε στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Γεωπάρκων (European Geoparks Network –EGN), μαζί με σχετική αίτηση προκειμένου να αποτελέσει μέλος του Δικτύου αυτού.
Τελικά στις 1 Οκτωβρίου 2010 στο πλαίσιο του 9ου Ευρωπαϊκού & 4ου Παγκόσμιου Συνέδριου Γεωπάρκων, που πραγματοποιήθηκε στη Μυτιλήνη από 1 έως 5 Οκτωβρίου 2010, και με τη συμμετοχή ειδικών επιστημόνων της ΗΠΕΙΡΟΣ Α.Ε. και του ΙΓΜΕ, έγινε σε πανηγυρική εκδήλωση η αναγνώριση των νέων Γεωπάρκων του Δικτύου της UNESCO, μεταξύ των οποίων και του Γεωπάρκου Βίκου – Αώου.
Η αναγνώριση του Γεωπάρκου Βίκου- Αώου συμβάλει στο να αναδείξει το γεωλογικό πλαίσιο για επιστημονική, εκπαιδευτική και παιδαγωγική χρήση και ταυτόχρονα αυξάνει και βελτιώνει το προσφερόμενο τουριστικό προϊόν. Η προσπάθεια αυτή αποβλέπει στην ανάδειξη της γεωλογικής παραμέτρου και της εμπλοκής της στη διαμόρφωση των τοπίων, του φυσικού περιβάλλοντος και του πολιτισμού.